سيم و كابل

با توجه به تنوع چشمگير محصولاتي چون سيم و كابل در بازار، به نظر مي‌رسد آشنايي بيشتر كاربران با ويژگي ‌هاي انواع گوناگون اين محصولات در انتخاب و خريدي بهينه و موفق بي تاثير نباشد. در متن پيش رو تلاش مي‌كنيم با اشاره به ويژگي‌‌هاي انواع گوناگون محصولات سيم و كابل در اين زمينه راهگشاي كاربران باشيم. به صورت كلي سيم ها معمولا از يك رشته هادي مسي يا آلومينيومي توليد شده اند كه اين هادي مي تواند تك مفتولي يا به صورت افشان باشد و همان‌طور كه مي‌دانيد كابل مجموعه‌اي از چند سيم با روكش مسي هستند كه كنار هم قرار گرفته‌اند و غلافي از جنس پلاستيك روي آن‌ ها كشيده شده است.

تمام سيم‌ ها و كابل ‌ها از دو قسمت هادي و عايق تشكيل مي شوند كه اين قسمت هادي از يك فلز مس تقريبا خالص و بسيار منعطف و يا نهايتا از آلومينيوم و آلياژهاي خاص آن تشكيل مي‌شود. اشكال مختلف مقاطع در هادي ها مي تواند دايره‌اي باشد كه مقاطع به شكل دايره‌اي تك رشته هستند و با حروف مخفف re و يا مقاطع دايره‌اي چند رشته با حروف مخفف rm مشخص مي شوند. نوع ديگر سطح مقطع هادي مثلثي است كه اين مقاطع اصولا تك رشته‌اي در فروشگاه سيني كابل بوده و با حروف مخففse شناخته مي‌شوند. نوع ديگر آن‌ ها نيز چند رشته‌اي است كه با حروف مخفف sm شناخته مي‌شوند.

عايق سيم ‌ها و غلافي كه بر روي كابل ‌ها قرار مي‌گيرند، معمولا از جنس پي وي سي است همچنين عايق‌ هاي ديگري مثل كاغذ و برخي تركيبات شيميايي ديگر نيز در بعضي كابل‌ هاي مخصوص استفاده مي‌گردد. براي آنكه اشتباهي صورت نگيرد و همچنين براي تشخيص بهتر انواع كابل ‌ها، پوشش هادي ها را با رنگ‌هاي گوناگوني مورد استفاده قرار مي‌ دهند. در ادامه مطلب به رنگ‌بندي اين پوشش‌ هاي سيم ‌و كابل ها بر اساس استاندارد VDE0271 آلمان و موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران (ISIRI 607) مي‌پردازيم.

سيم هاي برق سياه براي انتقال برق به سوئيچ ها و پريزهاي برق در تمام انواع مدارها به كار مي روند. سيم هاي سياه اغلب براي پايه هاي سوئيچ در مدارها به كار گرفته مي شوند و نقش اتصالي را ايفا مي كنند كه سوئيچ را به بار الكتريكي وصل مي كند. تمام سيم هاي سياه معمولا هميشه داراي جريان برق هستند.

در مدارهاي 220 ولتي، سيم هاي قرمز، سيم هاي داراي جريان ثانويه هستند و ماند سيم هاي سياه مي توانند در چند نوع پايه سوئيچ به كار گرفته شوند. از سيم و كابل هاي قرمز براي اتصال سنسور دود به سيستم برق خانه نيز استفاده مي شود. ميتوان دو سيم قرمز را بهم متصل كرد و يا يك سيم قرمز را با يك سيم سياه به كار برد.

سيم برق آبي و زرد جز رنگ بندي كابلهايي هستند كه براي انتقال جريان برق استفاده مي شوند اما در سيم كشي پريزهاي معمولي به كار نمي روند. سيم هاي آبي و زرد زماني به كار مي روند كه قرار باشد سيم كشي از ميان راه صورت گيرد به طور مثال سيم هاي زرد را مي توان در پايه هاي سوئيچ پنكه هاي سقفي، نورهاي ساختماني و پريزهايي كه با سوئيچ هاي برق جفت شده اند مشاهده كرد. سيم هاي آبي نيز به عنوان نقاله براي سوئيچ هاي سه يا چهار راه به كار مي رود.

اگر سيم هايي كه مشاهده مي كنيد به رنگ سفيد يا خاكستري باشند در واقع سيم هاي نول يا خنثي هستند. هدف استفاده از اين سيم ها اتصال به رساناي فشار قوي است البته با اينكه به اين سيم ها، سيم هاي برق نول يا خنثي گفته مي شود اما ممكن است حامل جريان برق باشند به خصوص اگر جريان نامتوازن باشد بنابراين در كار با اين سيم ها احتياط را رعايت كنيد.

سيم و كابلي كه با رنگ سبز مشخص شده اند در واقع كابل هاي اتصال به زمين يا ارت هستند كه به پايانه زمين در جعبه پريز متصل مي شوندو مسير رانش آنها به رسانگر فشار قوي در پنل برق است. سيم هاي برق سبز به عنوان محافظ عمل مي كنند و فقط مي توانند به سيم هاي سبز ديگر متصل شوند. در كاركرد با اين سيم ها نيز بايد احتياط را رعايت كرد زيرا ممكن است برق داشته باشند.

در بعضي انواع كابل‌ ها در جهت حفاظت مقابل عوامل محيطي و ضربه‌هاي احتمالي مكانيكي، كابل‌ها را به وسيله يك يا چند لايه غلاف از جنس فلز (مس،سرب و فولاد) و يا كاغذ و مواد پلاستيكي به خصوص پي وي سي مي‌پوشانند كه به اين پوشش غلاف يا شيلد كابل گفته مي شود. كابل ها بر اساس داشتن غلاف بيروني به دو دسته كلي كابل هاي مسلح و غير مسلح تقسيم مي شوند كه كابل هاي غير مسلح فقط از نظر الكتريكي عايق شده اند و كابل هاي مسلح به كابل هايي گفته مي شود كه هم از نظر الكتريكي و هم در برابر تحمل فشار، ضربات مكانيكي، نفوذ رطوبت، عوامل شيميايي و غيره حفاظت شده اند.